Zasady uprawy ślazówki odmiany Uleko.

 

Odmiana ULEKO ślazówki  turyngskiej (Lavatera thuringiaca L.) jest byliną,  należy do rodziny roślin malwowatych (Malvaceae L.) więc wieloma cechami jest podobna do malwy i prawoślazu.  Jej silnie rozgałęziające się krzaki wyrastają wysokie na 150-220cm, mają długi system korzeniowy, kwitną obficie i bardzo dobrze zawiązują nasiona, bo ślazówka jest rośliną samopłodną. Odmianę ULEKO wyhodowano z  dzikiej populacji znalezionej w Przybysławicach koło Sandomierza, stąd  jest  dobrze przystosowana do warunków naszego klimatu, rośnie przez kilka lat, jest bardzo zimotrwała i toleruje susze.

 

Zasiew plantacji.

 

Zakładanie plantacji wymaga starannych zabiegów uprawowych, bo ślazówka ma małe nasiona i jest narażona na konkurencję  chwastów  w okresie  początkowego wzrostu.  Ślazówka dobrze rośnie na różnych typach gleb, najlepszymi przedplonami są rośliny pastewne, okopowe lub przemysłowe,  ale również mogą być zboża - takie   pole trzeba starannie odchwaścić. Pole silnie zachwaszczone i zaperzone wymaga opryskania herbicydem. Zastosowanie jesienią 5-6 l/ha  preparatu ROUNDUP lub 4-5 l/ha preparatu AVANS 360 L niszczy perz, trawy i chwasty dwuliścienne. Glebę trzeba uprawić bardzo starannie: po orce zimowej zostawić pole w ostrej skibie, wiosną jak najwcześniej pole zawłókować, następnie spulchnić ciężką broną, a przed siewem zwałować wałem lekkim, aby zapewnić  umieszczenie nasion na głębokość 1-2 cm.  Na dobrze przygotowanym polu  odciski butów  dorosłych osób nie mogą być głębsze niż 1 cm.

Gęstość siewu i rozstawę rzędów dobiera się  odpowiednio do sposobu użytkowania plantacji:

- na zbiór nasion i pożytek pszczeli stosuje się obsadę ok. 20 roślin na 1m2, co odpowiada ilości wysiewu 4-5kg/ha, nasiona wysiewa się w rzędy  zachowując rozstawę  30-60cm;

-  na produkcję biomasy energetycznej obsada wynosi  30-40 roślin na/1m2, co odpowiada  ilości wysiewu  5-8kg/ha,  nasiona wysiewa się rzędowo zachowując rozstawę rzędów około 30cm;

-   na produkcję zielonki  lub do zasiewu odłogów i ugorów  zaleca się ok. 40 roślin na 1m2, co odpowiada 5-8 kg nasion na 1ha,  nasiona wysiewa się w rzędy odległe co 20 – 40cm. 

Nasiona bezpośrednio przed siewem trzeba zaprawić preparatem DITHANE NEO TEC 75 WG dawką 5 g/kg nasion aby zniszczyć grzyby powodujące zgorzel siewek. Siew należy wykonać wczesną wiosną ponieważ ślazówka wymaga dużo wilgoci do dobrych wschodów.

 

Pielęgnacja plantacji.

 

Ślazówka ULEKO wymaga dużo  pielęgnacji w okresie kilku miesięcy po zasianiu,  natomiast gdy rośliny wyrosną i rozkrzewią się łan się zagęszcza  i chwasty są zagłuszane przez ślazówkę.  Gdy  kilka dni po siewach na plantacji pojawią się chwasty trzeba ją opryskać preparatem REGLONE TURBO 200 SL w ilości 1,5-3 l/ha. Dawkę 3 l/ha stosuje się gdy zachwaszczenie jest silne. Opryskiwać po  wschodach chwastów, zanim pojawią się pierwsze siewki ślazówki, na ogół wypada to 7-10 dni po siewach. Można zamiast REGLONE stosować GOLTIX 70 WG w ilości 4 kg/ha opryskując bezpośrednio po siewie. GOLTIX można stosować również w dalszych latach  opryskując rośliny tuż po rozpoczęciu wegetacji wczesną wiosną.

Herbicyd FUSILADE FORTE 150 EC w dawce 0,75-1 l/ha niszczy jednoroczne chwasty jednoliścienne, będące w fazie wzrostu przed krzewieniem. Ślazówkę można opryskiwać w pierwszym roku wegetacji po wyrośnięciu 3. liści, w dalszych latach - po rozpoczęciu wegetacji. Jeśli w drugim lub dalszych latach użytkowania wystąpi  perz konieczne jest  opryskanie plantacji  dawką 2-2,5 l/ha tego preparatu, w fazie gdy perz ma  4-10 liści. Późną jesienią (listopad), przed zamarznięciem gleby można stawać KERB 50 WP w dawce 2-3 kg/ha, lub KERB 500 S.C. 2-3 l/ha do niszczenia chwastów jednoliściennych oraz dwuliściennych. Do zwalczenia perzu dawkę trzeba zwiększyć do 4 kg/ha.

Na polach mało zachwaszczonych zamiast herbicydów wystarcza spulchnianie mechaniczne międzyrzędzi, które  przewietrza glebę i niszczy chwasty. Także można skosić porost, gdy wystąpi dużo szerokolistnych chwastów jednorocznych. Ślazówka charakteryzuje się dużą konkurencyjnością w łanie i dobrze odrasta po skoszeniu.

 

Ochrona przed szkodnikami i chorobami.

 

Odmiana ULEKO jest odporna na patogeny wywołujące choroby i na ogół nie wymaga ich zwalczania. W przypadku wystąpienia chorób trzeba się zgłosić po poradę pocztą e-mail: z.staszewski@neostrada.pl.

Wschody ślazówki trzeba dokładnie oglądać. Jeśli  zauważymy liczne nadżerki na liściach, świadczące o obecności  pchełek i pędrusiów, trzeba wykonać opryskiwanie 0,03% roztworem preparatu FASTAC 100 EC (w ilości 0,18 l/ha), lub 0,15% roztworem - OWADOS 540 EC (0,9 l/ha), albo 0,1% roztworem - WINYLOFOS  550 EC (0,6 l/ha).

Aby uniemożliwić rozwój szkodników niszczących  zawiązki nasion  plantację opryskuje się w fazie pąkowania na kilka dni przed kwitnieniem 0,075% roztworem preparatu DIAZOL 500 EW (w ilości 0,75 l/ha), lub 0,15% - OWADOFOS 540 EC (1,5 l/ha), albo 0,1% - WINYLOFOS 550 EC (1 l/ha). Przygotowując roztwór preparatu i wykonując opryskiwanie należy  postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu środka chemicznego.

 

Zbiór nasion.

 

Owocem ślazówki jest rozłupnia w kształcie podobna do koszyczka. Nasiona są umieszczone okółkowo w jej  nasadzie  i są silnie otulone działkami kielicha.  Do zbioru należy przystąpić gdy nasiona wyrosną do maksymalnej wielkości, żółkną i przybierają  lekko brunatną barwę.  Zielone działki kielicha  żółkną i  więdną . Nie należy czekać do wysuszenia kielicha, ciemnego zabarwienia i stwardnienia nasion bo to grozi ich osypaniem się.  Dojrzewanie owoców na wierzchołkach pędów jest opóźnione, więc w ocenie bierzemy pod uwagę  grupę owoców występujących najliczniej.  Nie obawiajmy się za wczesnego zbioru nasion, bowiem dobrze wykształcone nasiona zielone po wyschnięciu dobrze kiełkują i brunatnieją.

Zbiór jednofazowy  kombajnem jest najłatwiejszy  i  zmniejsza straty żniwne.  W celu wysuszenia roślin plantację opryskuje się desykantem REGLONE 200 SL w dawce 4 l/ha wymieszanej w 400-600 l wody. W przypadku gdy łodygi ślazówki wyrosły grube pow. 15  mm dawkę trzeba zwiększyć do 6 l/ha.  Nasiona bardzo łatwo się wymłacają i  czyszczą powszechnie używanymi maszynami. Niewielkie opóźnienie żniw o kilka dni  spowoduje osypanie się nasion i duże straty podczas zbioru.

 

Prof. dr hab. Zygmunt Staszewski

ULSTAR Radzików,www.lavatera.pl

  

Zasady uprawy ślazówki.

 

   Odmiana ULEKO ślazówki  turyngskiej (Lavatera thuringiaca L.) jest byliną,  należy do rodziny roślin malwowatych (Malvaceae L.) więc wieloma cechami jest podobna do malwy i prawoślazu. Jest to gatunek powszechnie występujący w Europie w stanie dzikim, który znalazł zastosowanie jako roślina ozdobna. W firmie ULSTAR  hoduje się odmianę przeznaczoną na produkcję biomasy i miodu pszczelego. Jej silnie rozgałęziające się krzaki wyrastają wysokie na 120-180 cm, mają długi system korzeniowy, kwitną obficie i bardzo dobrze zawiązują nasiona, bo ślazówka jest rośliną samopłodną. Odmianę ULEKO wyhodowano z  dzikiej populacji znalezionej w Przybysławicach koło Sandomierza, stąd  jest  dobrze przystosowana do warunków naszego klimatu, rośnie przez kilka do kilkunastu  lat, jest bardzo zimotrwała i toleruje susze. Więcej informacji botanicznych i rolniczych o ślazówce   znajduje się na stronie www.lavatera.pl    

      Ślazówka jest byliną wieloletnią, więc plantację użytkować można 5 lat a nawet dłużej. Plantację zakłada się wysiewając nasiona siewnikiem, powszechnie stosowanym i do siewu zbóż, więc koszt zasiewu jest niższy niż zakładanie plantacji energetycznej, wymagającej sadzonkowania. Pielęgnację plantacji, zbiór plonu i jego wykorzystanie nie wymagają specjalnych maszyn. Wykonać je można maszynami  powszechnie stosowanymi w gospodarstwie do zbóż czy rzepaku. Dzięki temu, koszt założenia i użytkowania plantacji jest stosunkowo niski.

  Jest bardzo uzasadnione zasiewanie pól przeznaczonych do produkcji biomasy energetycznej ślazówką, bo tym sposobem zwiększa się wartość produkcji z jednostki powierzchni. Z 1 ha plantacji roślin uprawianych na biomasę energetyczną zbiera się w Polsce średnio około 15-20t suchej masy, która jest warta 1800-2400zł. Uprawiając ślazówkę oprócz masy roślinnej można zbierać nasiona i miód, co może 2-3 krotnie zwiększyć wartość produkcji z 1ha.

 

Zasiew plantacji.

 

   Zakładanie plantacji wymaga starannych zabiegów uprawowych, bo ślazówka ma małe nasiona i jest narażona na konkurencję  chwastów  w okresie  początkowego wzrostu.  Ślazówka dobrze rośnie na różnych typach gleb, nawet daje sobie radę na glebach piaskowych, ale nie znosi stanowisk mokrych i narażonych na zalewy.   Najlepszymi przedplonami są rośliny pastewne, okopowe lub przemysłowe,  ale również mogą być zboża. Pole trzeba starannie odchwaścić. Pole silnie zachwaszczone i zaperzone wymaga opryskania herbicydem. Zastosowanie jesienią 5-6 l/ha  preparatu ROUNDUP lub 4-5 l/ha preparatu AVANS 360 L niszczy perz, trawy i chwasty dwuliścienne. Glebę trzeba uprawić bardzo starannie: po orce zimowej zostawić pole w ostrej skibie, wiosną jak najwcześniej powierzchnię wyrównać, następnie spulchnić ciężką broną, a przed siewem zwałować wałem lekkim, aby zapewnić  umieszczenie nasion na głębokość 1-2cm, gdyż  przykrycie nasion grubszą warstwą gleby pogarsza wschody.  Na dobrze przygotowanym polu  odciski butów  chodzących dorosłych osób nie mogą być głębsze niż 1cm.

   Rośliny ślazówki wyrastają duże, więc do wytworzenia wysokiego plonu wymagają  nawożenia. Wymagania  nawozowe ślazówki nie zostały dotychczas określone naukowo. Można przyjąć dawki zalecane dla malwy czarnej w Instrukcji  Uprawy Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu  (obecnie Instytut  Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich). Zaleca się następujące dawki czystego składnika nawozów mineralnych na w kg/h: azot 60-80, fosfor 60-90, potas 100-120. Ponieważ ślazówka w roku zasiewu plantacji  osiąga około 50% maksymalnych rozmiarów można podane dawki nawozów zmniejszyć o połowę.

   Optymalnym sposobem zasiewu plantacji przeznaczonej na produkcję biomasy energetycznej i pożytek pszczeli będzie siew  czysty w rzędy odległe około 25cm. Ilość nasion do siewu zależy od zdolności kiełkowania i jakości przygotowania gleby.  Zazwyczaj tylko część wysianych nasion kiełkuje, zwłaszcza jeśli po siewie nastąpi okres suszy. Optymalna ilość wysiewu wynosi około 0,5 g (tj. około 250 sztuk )  kiełkujących nasion na 1 m2  Wynosi to 5 kg/1ha nasion o zdolności kiełkowania 100%. Jeśli zdolność kiełkowania jest  niższa, ilość wysiewu trzeba zwiększyć proporcjonalnie. Zazwyczaj wysiewa się 8-10 kg na 1ha.

  Nasiona bezpośrednio przed siewem trzeba zaprawić preparatem DITHANE NEO TEC 75 WG dawką 5 g/kg aby zniszczyć grzyby powodujące zgorzel siewek. Siew najlepiej jest wykonać wczesną wiosną, ponieważ ślazówka wymaga dużo wilgoci do dobrych wschodów.

   Plantację można również zasiać w terminie letnim w  czerwcu. Może to być po zbiorze poplonu ozimego na zielonkę. Zazwyczaj w pierwszej dekadzie lipca pada deszcz,  co sprzyja  dobremu  kiełkowaniu. Jednokrotne deszczowanie zasiewów bardzo pomaga we wschodach w przypadku wystąpienia suszy po siewach.

 

 

Pielęgnacja plantacji.

 

Ślazówka ULEKO wymaga starannej   pielęgnacji w okresie kilku miesięcy po zasianiu,  natomiast gdy rośliny wyrosną i rozkrzewią się, łan zagęszcza  się i chwasty są zagłuszane przez ślazówkę.  Gdy  kilka dni po siewach na plantacji pojawią się chwasty trzeba ją opryskać preparatem REGLONE TURBO 200 SL w ilości 1,5-3 l/ha. Dawkę 3 l/ha stosuje się gdy zachwaszczenie jest silne. Opryskiwać należy po  wschodach chwastów, zanim pojawią się pierwsze siewki ślazówki, na ogół wypada to 7-10 dni po siewach. Można zamiast REGLONE stosować GOLTIX 70 WG w ilości 4 kg/ha opryskując bezpośrednio po siewie. GOLTIX można stosować również w dalszych latach  opryskując rośliny tuż po rozpoczęciu wegetacji wczesną wiosną.

Herbicyd FUSILADE FORTE 150 EC w dawce 0,75-1 l/ha niszczy jednoroczne chwasty jednoliścienne, będące w fazie wzrostu przed krzewieniem. Ślazówkę można opryskiwać w pierwszym roku wegetacji po wyrośnięciu 3. liści, w dalszych latach - po rozpoczęciu wegetacji. Jeśli w drugim lub dalszych latach użytkowania wystąpi  perz konieczne jest  opryskanie plantacji  dawką 2-2,5 l/ha tego preparatu, w fazie gdy perz ma  4-10 liści. Późną jesienią (listopad), przed zamarznięciem gleby można stawać KERB 50 WP w dawce 2-3 kg/ha, lub KERB 500 S.C. 2-3 l/ha do niszczenia chwastów jednoliściennych oraz dwuliściennych. Do zwalczenia perzu dawkę trzeba zwiększyć do 4 kg/ha.

Na polach mało zachwaszczonych zamiast herbicydów wystarcza spulchnianie mechaniczne międzyrzędzi, które  przewietrza glebę i niszczy chwasty. Ślazówka charakteryzuję się duża konkurencyjnością w łanie, więc w przypadku wystąpienia zachwaszczenia jednorocznymi roślinami szerokolistnymi można   skosić porost gdy chwasty wyrosną na wysokość 25cm. Ślazówka dobrze odrasta po skoszeniu.

 

 

Ochrona przed szkodnikami i chorobami.

 

Odmiana ULEKO jest odporna na patogeny wywołujące choroby i na ogół nie wymaga ich zwalczania. W przypadku wystąpienia chorób można  się zgłosić po poradę do < z.staszewski@neostrada.pl> .

Wschody ślazówki trzeba dokładnie oglądać. Jeśli  zauważymy częste nadżerki na liściach świadczące o obecności  pchełek i pędrusiów, trzeba wykonać opryskiwanie 0,03% roztworem preparatu FASTAC 100 EC (w ilości 0,18 l/ha), lub 0,15% roztworem - OWADOS 540 EC (0,9 l/ha), albo 0,1% roztworem - WINYLOFOS  550 EC (0,6 l/ha).

Przygotowując roztwór preparatu i wykonując opryskiwanie należy  postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu środka chemicznego.

 

Zbiór plonów.

 

Ślazówka w pierwszym roku wegetacji  osiąga 50-60% jej maksymalnych wymiarów, ale zakwita i może wydać 7-10t suchej masy i późnoletni pożytek pszczeli. Począwszy od drugiego roku rośliny wyrastają powyżej 160cm i wydają dwukrotnie wyższe plony.

   Z 1. hektarowej  plantacji ślazówki można zebrać 15-25 t suchej masy o dużej wartości opałowej – pow. 14000 KJ/kg, oraz 150-200 kg miodu i 300-500 kg nasion. Skromnie szacując wartość produkcji z 1ha wyniesie 6650 zł, na co składają się: 12t masy energetycznej po 120 zł/t, 150 kg miodu po 15 zł/kg, 300 kg nasion po 10 zł/kg.

   Przy sposobie użytkowania przeznaczonym do zbioru miodu i biomasy energetycznej wartość produkcji wyniesie 4290zł. Na to składają się: 17t masy energetycznej po 120 zł/t i 150 kg miodu po 15zł/kg. Podając te  wartości szacunkowe celowo przyjęto niskie plony i ceny. Oczywiste, że efekty mogą być większe w zależności od zasobności gleby i sposobu pielęgnacji oraz poziomu agrotechniki. Plantację można użytkować przez co najmniej 5 lat. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej:< www.lavatera.pl>.

 

 

Opis ilustracji:

Fot. 1. Rośliny ślazówki wyrastają ponad 160 cm, kwitną obficie dostarczając nektaru i bardzo dobrze osadzają nasiona.

 

Fot. 2. W dobrych warunkach wysokość roślin przekracza 200cm.

 

Fot. 3. Rośliny ślazówki charakteryzują się dużą zdolnością krzewienia, tworzą mocne karpy z silnym i głębokim systemem korzeniowym.

 

Fot. 1

 

   

Fot. 2

 

  

Fot. 3