Zasady
uprawy ślazówki odmiany Uleko.
Odmiana
ULEKO ślazówki turyngskiej (Lavatera
thuringiaca L.) jest byliną, należy
do rodziny roślin malwowatych (Malvaceae
L.) więc wieloma cechami jest podobna do malwy i prawoślazu. Jej
silnie rozgałęziające się krzaki wyrastają wysokie na 150-220cm, mają długi
system korzeniowy, kwitną obficie i bardzo dobrze zawiązują nasiona, bo ślazówka
jest rośliną samopłodną. Odmianę ULEKO wyhodowano z
dzikiej populacji znalezionej w Przybysławicach koło Sandomierza, stąd
jest dobrze
przystosowana do warunków naszego klimatu, rośnie przez kilka lat, jest bardzo
zimotrwała i toleruje susze.
Zasiew plantacji.
Zakładanie
plantacji wymaga starannych zabiegów uprawowych, bo ślazówka ma małe nasiona
i jest narażona na konkurencję chwastów
w okresie początkowego
wzrostu. Ślazówka dobrze rośnie
na różnych typach gleb, najlepszymi przedplonami są rośliny pastewne,
okopowe lub przemysłowe, ale również
mogą być zboża - takie pole
trzeba starannie odchwaścić. Pole silnie zachwaszczone i zaperzone wymaga
opryskania herbicydem. Zastosowanie jesienią 5-6 l/ha
preparatu ROUNDUP lub 4-5 l/ha preparatu AVANS 360 L niszczy perz, trawy
i chwasty dwuliścienne. Glebę trzeba uprawić bardzo starannie: po orce
zimowej zostawić pole w ostrej skibie, wiosną jak najwcześniej pole zawłókować,
następnie spulchnić ciężką broną, a przed siewem zwałować wałem lekkim,
aby zapewnić umieszczenie nasion na głębokość 1-2 cm. Na dobrze przygotowanym polu
odciski butów dorosłych osób
nie mogą być głębsze niż 1 cm.
Gęstość
siewu i rozstawę rzędów dobiera się odpowiednio
do sposobu użytkowania plantacji:
-
na zbiór nasion i pożytek pszczeli stosuje się obsadę ok. 20 roślin na 1m2,
co odpowiada ilości wysiewu 4-5kg/ha, nasiona wysiewa się w rzędy
zachowując rozstawę 30-60cm;
-
na produkcję biomasy energetycznej obsada wynosi
30-40 roślin na/1m2, co odpowiada
ilości wysiewu 5-8kg/ha, nasiona wysiewa się rzędowo zachowując rozstawę rzędów
około 30cm;
-
na produkcję zielonki lub
do zasiewu odłogów i ugorów zaleca
się ok. 40 roślin na 1m2, co odpowiada 5-8 kg nasion na 1ha,
nasiona wysiewa się w rzędy odległe co 20 – 40cm.
Nasiona
bezpośrednio przed siewem trzeba zaprawić preparatem DITHANE NEO TEC 75 WG
dawką 5 g/kg nasion aby zniszczyć grzyby powodujące zgorzel siewek. Siew należy
wykonać wczesną wiosną ponieważ ślazówka wymaga dużo wilgoci do dobrych
wschodów.
Pielęgnacja plantacji.
Ślazówka
ULEKO wymaga dużo pielęgnacji w
okresie kilku miesięcy po zasianiu, natomiast
gdy rośliny wyrosną i rozkrzewią się łan się zagęszcza
i chwasty są zagłuszane przez ślazówkę.
Gdy kilka dni po siewach na
plantacji pojawią się chwasty trzeba ją opryskać preparatem REGLONE TURBO
200 SL w ilości 1,5-3 l/ha. Dawkę 3 l/ha stosuje się gdy zachwaszczenie jest
silne. Opryskiwać po wschodach
chwastów, zanim pojawią się pierwsze siewki ślazówki, na ogół wypada to
7-10 dni po siewach. Można zamiast REGLONE stosować GOLTIX 70 WG w ilości 4
kg/ha opryskując bezpośrednio po siewie. GOLTIX można stosować również w
dalszych latach opryskując rośliny
tuż po rozpoczęciu wegetacji wczesną wiosną.
Herbicyd
FUSILADE FORTE 150 EC w dawce 0,75-1 l/ha niszczy jednoroczne chwasty jednoliścienne,
będące w fazie wzrostu przed krzewieniem. Ślazówkę można opryskiwać w
pierwszym roku wegetacji po wyrośnięciu 3. liści, w dalszych latach - po
rozpoczęciu wegetacji. Jeśli w drugim lub dalszych latach użytkowania wystąpi
perz konieczne jest opryskanie
plantacji dawką 2-2,5 l/ha tego
preparatu, w fazie gdy perz ma 4-10
liści. Późną jesienią (listopad), przed zamarznięciem gleby można stawać
KERB 50 WP w dawce 2-3 kg/ha, lub KERB 500 S.C. 2-3 l/ha do niszczenia chwastów
jednoliściennych oraz dwuliściennych. Do zwalczenia perzu dawkę trzeba zwiększyć
do 4 kg/ha.
Na
polach mało zachwaszczonych zamiast herbicydów wystarcza spulchnianie
mechaniczne międzyrzędzi, które przewietrza
glebę i niszczy chwasty. Także można skosić porost, gdy wystąpi dużo
szerokolistnych chwastów jednorocznych. Ślazówka charakteryzuje się dużą
konkurencyjnością w łanie i dobrze odrasta po skoszeniu.
Ochrona przed szkodnikami i chorobami.
Odmiana
ULEKO jest odporna na patogeny wywołujące choroby i na ogół nie wymaga ich
zwalczania. W przypadku wystąpienia chorób trzeba się zgłosić po poradę
pocztą e-mail: z.staszewski@neostrada.pl.
Wschody
ślazówki trzeba dokładnie oglądać. Jeśli
zauważymy liczne nadżerki na liściach, świadczące o obecności pchełek
i pędrusiów, trzeba wykonać opryskiwanie 0,03% roztworem preparatu FASTAC 100
EC (w ilości 0,18 l/ha), lub 0,15% roztworem - OWADOS 540 EC (0,9 l/ha), albo
0,1% roztworem - WINYLOFOS 550 EC
(0,6 l/ha).
Aby
uniemożliwić rozwój szkodników niszczących
zawiązki nasion plantację
opryskuje się w fazie pąkowania na kilka dni przed kwitnieniem 0,075%
roztworem preparatu DIAZOL 500 EW (w ilości 0,75 l/ha), lub 0,15% - OWADOFOS
540 EC (1,5 l/ha), albo 0,1% - WINYLOFOS 550 EC (1 l/ha). Przygotowując roztwór
preparatu i wykonując opryskiwanie należy
postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu środka
chemicznego.
Zbiór nasion.
Owocem
ślazówki jest rozłupnia w kształcie podobna do koszyczka. Nasiona są
umieszczone okółkowo w jej nasadzie
i są silnie otulone działkami kielicha. Do
zbioru należy przystąpić gdy nasiona wyrosną do maksymalnej wielkości, żółkną
i przybierają lekko brunatną barwę.
Zielone działki kielicha żółkną
i więdną . Nie należy czekać do wysuszenia kielicha,
ciemnego zabarwienia i stwardnienia nasion bo to grozi ich osypaniem się.
Dojrzewanie owoców na wierzchołkach pędów jest opóźnione, więc w
ocenie bierzemy pod uwagę grupę owoców występujących najliczniej. Nie obawiajmy się za wczesnego zbioru nasion, bowiem dobrze
wykształcone nasiona zielone po wyschnięciu dobrze kiełkują i brunatnieją.
Prof.
dr hab. Zygmunt Staszewski
ULSTAR
Radzików,www.lavatera.pl
Zasady uprawy ślazówki.
Odmiana ULEKO ślazówki turyngskiej
(Lavatera thuringiaca L.) jest byliną, należy do rodziny roślin malwowatych (Malvaceae L.) więc wieloma cechami jest podobna do malwy i prawoślazu.
Jest to gatunek powszechnie występujący w Europie w stanie dzikim, który
znalazł zastosowanie jako roślina ozdobna. W firmie ULSTAR
hoduje się odmianę przeznaczoną na produkcję biomasy i miodu
pszczelego. Jej silnie rozgałęziające się krzaki wyrastają wysokie na
120-180 cm, mają długi system korzeniowy, kwitną obficie i bardzo dobrze zawiązują
nasiona, bo ślazówka jest rośliną samopłodną. Odmianę ULEKO wyhodowano z
dzikiej populacji znalezionej w Przybysławicach koło Sandomierza, stąd
jest dobrze przystosowana do
warunków naszego klimatu, rośnie przez kilka do kilkunastu
lat, jest bardzo zimotrwała i toleruje susze. Więcej informacji
botanicznych i rolniczych o ślazówce
znajduje się na stronie www.lavatera.pl
Ślazówka jest byliną wieloletnią, więc plantację
użytkować można 5 lat a nawet dłużej. Plantację zakłada się wysiewając
nasiona siewnikiem, powszechnie stosowanym i do siewu zbóż, więc koszt
zasiewu jest niższy niż zakładanie plantacji energetycznej, wymagającej
sadzonkowania. Pielęgnację plantacji, zbiór plonu i jego wykorzystanie nie
wymagają specjalnych maszyn. Wykonać je można maszynami powszechnie stosowanymi w gospodarstwie do zbóż czy rzepaku.
Dzięki temu, koszt założenia i użytkowania plantacji jest stosunkowo niski.
Jest
bardzo uzasadnione zasiewanie pól przeznaczonych do produkcji biomasy
energetycznej ślazówką, bo tym sposobem zwiększa się wartość produkcji z
jednostki powierzchni. Z 1 ha plantacji roślin uprawianych na biomasę
energetyczną zbiera się w Polsce średnio około 15-20t suchej masy, która
jest warta 1800-2400zł. Uprawiając ślazówkę oprócz masy roślinnej można
zbierać nasiona i miód, co może 2-3 krotnie zwiększyć wartość produkcji z
1ha.
Zasiew plantacji.
Zakładanie plantacji wymaga starannych zabiegów uprawowych, bo ślazówka
ma małe nasiona i jest narażona na konkurencję
chwastów w okresie początkowego wzrostu. Ślazówka dobrze rośnie na różnych typach gleb, nawet daje
sobie radę na glebach piaskowych, ale nie znosi stanowisk mokrych i narażonych
na zalewy. Najlepszymi
przedplonami są rośliny pastewne, okopowe lub przemysłowe, ale
również mogą być zboża. Pole trzeba starannie odchwaścić. Pole silnie
zachwaszczone i zaperzone wymaga opryskania herbicydem. Zastosowanie jesienią
5-6 l/ha preparatu ROUNDUP lub 4-5
l/ha preparatu AVANS 360 L niszczy perz, trawy i chwasty dwuliścienne. Glebę
trzeba uprawić bardzo starannie: po orce zimowej zostawić pole w ostrej
skibie, wiosną jak najwcześniej powierzchnię wyrównać, następnie spulchnić
ciężką broną, a przed siewem zwałować wałem lekkim, aby zapewnić umieszczenie
nasion na głębokość 1-2cm, gdyż przykrycie
nasion grubszą warstwą gleby pogarsza wschody.
Na dobrze przygotowanym polu odciski
butów chodzących dorosłych osób
nie mogą być głębsze niż 1cm.
Rośliny ślazówki wyrastają duże, więc do wytworzenia wysokiego
plonu wymagają nawożenia. Wymagania nawozowe
ślazówki nie zostały dotychczas określone naukowo. Można przyjąć dawki
zalecane dla malwy czarnej w Instrukcji Uprawy Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu
(obecnie Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich). Zaleca się
następujące dawki czystego składnika nawozów mineralnych na w kg/h: azot
60-80, fosfor 60-90, potas 100-120. Ponieważ ślazówka w roku zasiewu
plantacji osiąga około 50%
maksymalnych rozmiarów można podane dawki nawozów zmniejszyć o połowę.
Optymalnym sposobem zasiewu plantacji przeznaczonej na produkcję biomasy
energetycznej i pożytek pszczeli będzie siew
czysty w rzędy odległe około 25cm. Ilość nasion do siewu zależy od
zdolności kiełkowania i jakości przygotowania gleby.
Zazwyczaj tylko część wysianych nasion kiełkuje, zwłaszcza jeśli po
siewie nastąpi okres suszy. Optymalna ilość wysiewu wynosi około 0,5 g (tj.
około 250 sztuk ) kiełkujących nasion na 1 m2 Wynosi to 5 kg/1ha nasion o zdolności kiełkowania 100%. Jeśli
zdolność kiełkowania jest niższa,
ilość wysiewu trzeba zwiększyć proporcjonalnie. Zazwyczaj wysiewa się 8-10
kg na 1ha.
Nasiona
bezpośrednio przed siewem trzeba zaprawić preparatem DITHANE NEO TEC 75 WG
dawką 5 g/kg aby zniszczyć grzyby powodujące zgorzel siewek. Siew najlepiej
jest wykonać wczesną wiosną, ponieważ ślazówka wymaga dużo wilgoci do
dobrych wschodów.
Plantację można również zasiać w terminie letnim w
czerwcu. Może to być po zbiorze poplonu ozimego na zielonkę. Zazwyczaj
w pierwszej dekadzie lipca pada deszcz, co
sprzyja dobremu
kiełkowaniu. Jednokrotne deszczowanie zasiewów bardzo pomaga we
wschodach w przypadku wystąpienia suszy po siewach.
Pielęgnacja plantacji.
Ślazówka
ULEKO wymaga starannej pielęgnacji
w okresie kilku miesięcy po zasianiu, natomiast
gdy rośliny wyrosną i rozkrzewią się, łan zagęszcza
się i chwasty są zagłuszane przez ślazówkę.
Gdy kilka dni po siewach na
plantacji pojawią się chwasty trzeba ją opryskać preparatem REGLONE TURBO
200 SL w ilości 1,5-3 l/ha. Dawkę 3 l/ha stosuje się gdy zachwaszczenie jest
silne. Opryskiwać należy po wschodach chwastów, zanim pojawią się pierwsze siewki ślazówki,
na ogół wypada to 7-10 dni po siewach. Można zamiast REGLONE stosować GOLTIX
70 WG w ilości 4 kg/ha opryskując bezpośrednio po siewie. GOLTIX można
stosować również w dalszych latach opryskując
rośliny tuż po rozpoczęciu wegetacji wczesną wiosną.
Herbicyd
FUSILADE FORTE 150 EC w dawce 0,75-1 l/ha niszczy jednoroczne chwasty jednoliścienne,
będące w fazie wzrostu przed krzewieniem. Ślazówkę można opryskiwać w
pierwszym roku wegetacji po wyrośnięciu 3. liści, w dalszych latach - po
rozpoczęciu wegetacji. Jeśli w drugim lub dalszych latach użytkowania wystąpi
perz konieczne jest opryskanie
plantacji dawką 2-2,5 l/ha tego
preparatu, w fazie gdy perz ma 4-10
liści. Późną jesienią (listopad), przed zamarznięciem gleby można stawać
KERB 50 WP w dawce 2-3 kg/ha, lub KERB 500 S.C. 2-3 l/ha do niszczenia chwastów
jednoliściennych oraz dwuliściennych. Do zwalczenia perzu dawkę trzeba zwiększyć
do 4 kg/ha.
Na
polach mało zachwaszczonych zamiast herbicydów wystarcza spulchnianie
mechaniczne międzyrzędzi, które przewietrza
glebę i niszczy chwasty. Ślazówka charakteryzuję się duża konkurencyjnością
w łanie, więc w przypadku wystąpienia zachwaszczenia jednorocznymi roślinami
szerokolistnymi można skosić
porost gdy chwasty wyrosną na wysokość 25cm. Ślazówka dobrze odrasta po
skoszeniu.
Ochrona przed szkodnikami i chorobami.
Odmiana
ULEKO jest odporna na patogeny wywołujące choroby i na ogół nie wymaga ich
zwalczania. W przypadku wystąpienia chorób można się zgłosić po poradę do < z.staszewski@neostrada.pl>
.
Wschody
ślazówki trzeba dokładnie oglądać. Jeśli
zauważymy częste nadżerki na liściach świadczące o obecności pchełek
i pędrusiów, trzeba wykonać opryskiwanie 0,03% roztworem preparatu FASTAC 100
EC (w ilości 0,18 l/ha), lub 0,15% roztworem - OWADOS 540 EC (0,9 l/ha), albo
0,1% roztworem - WINYLOFOS 550 EC
(0,6 l/ha).
Przygotowując
roztwór preparatu i wykonując opryskiwanie należy postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu środka
chemicznego.
Zbiór plonów.
Ślazówka
w pierwszym roku wegetacji osiąga
50-60% jej maksymalnych wymiarów, ale zakwita i może wydać 7-10t suchej masy
i późnoletni pożytek pszczeli. Począwszy od drugiego roku rośliny wyrastają
powyżej 160cm i wydają dwukrotnie wyższe plony.
Z 1. hektarowej plantacji ślazówki można zebrać 15-25 t suchej masy o dużej
wartości opałowej – pow. 14000 KJ/kg, oraz 150-200 kg miodu i 300-500 kg
nasion. Skromnie szacując wartość produkcji z 1ha wyniesie 6650 zł, na co składają
się: 12t masy energetycznej po 120 zł/t, 150 kg miodu po 15 zł/kg, 300 kg
nasion po 10 zł/kg.
Przy sposobie użytkowania przeznaczonym do zbioru miodu i biomasy
energetycznej wartość produkcji wyniesie 4290zł. Na to składają się: 17t
masy energetycznej po 120 zł/t i 150 kg miodu po 15zł/kg. Podając te
wartości szacunkowe celowo przyjęto niskie plony i ceny. Oczywiste, że
efekty mogą być większe w zależności od zasobności gleby i sposobu pielęgnacji
oraz poziomu agrotechniki. Plantację można użytkować przez co najmniej 5
lat. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie internetowej:< www.lavatera.pl>.
Opis
ilustracji:
Fot.
1. Rośliny ślazówki wyrastają ponad 160 cm, kwitną obficie dostarczając
nektaru i bardzo dobrze osadzają nasiona.
Fot.
2. W dobrych warunkach wysokość roślin przekracza 200cm.
Fot.
3. Rośliny ślazówki charakteryzują się dużą zdolnością krzewienia,
tworzą mocne karpy z silnym i głębokim systemem korzeniowym.
Fot.
1
Fot.
2
Fot.
3